Uchwyt spawalniczy – na co zwrócić uwagę przy jego wyborze?

kwietnia 12, 2022
Spawalnictwo
1 polubienia
3656 odsłony
1 komentarze

Dobry uchwyt spawalniczy nie zastąpi umiejętności spawacza czy zdobywanej przez lata wiedzy zawodowej. Z pewnością jednak jest elementem, który usprawni proces spawania i, przy odpowiednio dobranej konstrukcji, znacząco wpływać będzie na ostateczny efekt realizowanej obróbki metalu. Jakimi kryteriami warto kierować się przy wyborze tego właśnie elementu wyposażenia?

Rodzaje uchwytów spawalniczych

Bez względu na to, z jakiego typu spawarki będziesz korzystać, w przypadku takiego urządzenia konieczne jest dobranie i stosowanie odpowiednio dopasowanego uchwytu spawalniczego. Element ten umożliwia utrzymanie elektrody w prawidłowej pozycji i przesuwanie jej zgodnie z kierunkiem spawania. Chociaż uchwyty spawalnicze mogą konstrukcyjnie być do siebie bardzo podobne, to nie można zapominać, że dla poszczególnych spawarek i metod spawania są to zupełnie odmienne części eksploatacyjne. Umownie podzielić je można zgodnie właśnie z taką klasyfikacją na:

uchwyty spawalnicze MIG/MAG – konstrukcyjnie najbardziej skomplikowane, ponieważ w jednym elemencie mieszczą się zarówno przewód zasilający, jak i podający drut oraz dysza gazu osłonowego,
uchwyty do spawania MMA – o budowie nieco prostszej, niż w przypadku uchwytów MIG/MAG – główny element stanowi znajdujący się pod rękojeścią zacisk utrzymujący elektrodę otuloną,
uchwyty spawalnicze TIG – przypominające swoiste połączenie dwóch poprzednich typów, ponieważ obok zacisku do utrzymania elektrody wolframowej w uchwycie znajdują się również przewody od systemu chłodzenia czy też dysza gazowa.

Uchwyt spawalniczy – wygoda ma znaczenie!

Chociaż wybranie uchwytu spawalniczego odpowiadającego konkretnej metodzie spawania wydaje się zadaniem niezbyt skomplikowanym, to nadal warto podczas podejmowania decyzji kierować się także ergonomią elementu i jego jakością. Ostatecznie to właśnie uchwyt pozostaje w dłoni przez niemal cały proces spawania – jego eksploatacja powinna być nie tylko wydajna, ale i maksymalnie wygodna.

Jeśli już wiesz, do jakiego typu spawarki chcesz dobrać nowy uchwyt, zwróć uwagę na jego wykonanie, w tym także na markę. Oczywiście nie jest zasadą, że tylko znani producenci oferują godne zaufania produkty, jednak firmowy osprzęt zazwyczaj daje większą gwarancję dobrej jakości i solidności wykonania. W tym miejscu dobrze jest wspomnieć także o ogólnej konstrukcji uchwytu – przewody, w które został wyposażony powinny być nie tylko giętkie (by wykonywać pracę w różnych pozycjach), ale też odpowiednio osłonięte z zewnątrz i o na tyle dużej średnicy, by ograniczyć ryzyko spadku napięcia bezpośrednio w trakcie spawania.

Ponieważ spawanie to praca w wysokiej temperaturze, istotne jest także określenie, z jakiego typu chłodzenia uchwytu spawalniczego zechcesz korzystać. Dostępne na rynku modele mogą być wyposażone w system chłodzenia cieczą lub powietrzem. Czym się kierować podczas wyboru? Z zasady warianty gazowe stosuje się w czasie prac wykorzystujących prąd spawania do około 200-400 A (w zależności od metody). Przy wyższych wartościach i spawaniu w trybie ciągłym uchwyt powinien być wyposażony w system obiegu cieczy.

Wybierając uchwyt spawalniczy musisz pamiętać także o kwestii jego przyłączenia do urządzenia. Wśród kilku wariantów połączeń można wspomnieć o klasycznych wtykach sterowniczych, które mogą różnić się między sobą ilością pinów (styków). Takie wtyczki określane są mianem żeńskich i pozostają one kompatybilne z gniazdami typu męskiego. W przypadku urządzeń spawalniczych wyposażonych w gniazdo typu EURO wykorzystywane są oczywiście wtyki EURO. Uchwyt spawalniczy może być ponadto mocowany na stałe.

Uchwyt spawalniczy do migomatu – budowa uchwytu spawarki MIG/MAG

Jak już wspominaliśmy, uchwyty do migomatów są konstrukcjami dość złożonymi. Różnią się pomiędzy sobą w zależności od takich czynników, jak wybrany rodzaj chłodzenia czy też wykończenie palnika. Możemy jednak pokusić się o określenie ogólnego zarysu budowy uchwytu MIG/MAG, na którą składają się między innymi: korpus rękojeści, końcówka prądowa, dysza gazowa, przewody prądowe lub prądowo-wodne (decyduje rodzaj schładzania uchwytu), sprężyna lub tuleje izolacyjne, palnik.

Uchwyty spawalnicze MIG/MAG rozróżniane są najczęściej według klasyfikacji MB wprowadzonej przez markę Binzel. Modele chłodzone gazem to MB14, MB15, MB25, MB24 i MB36. Ich specyfikacja rośnie wraz z oznaczeniem cyfrowym – i tak model MB14 to najmniejszy wariant, który świetnie sprawdzi się w niewielkim migomacie i przy spawaniu prądem do około 160 A. MB15 poradzi sobie z drutem spawalniczym do średnicy 1 milimetra i prądem spawania oscylującym w granicach 180 A, natomiast uchwyt MB36 to już element do ciężkich prac i grubych elementów metalowych.

Uchwyty chłodzone cieczą znajdziesz jak typ MB401 lub MB501, które kolejno przystosowane są do spawania prądem do 400 i 500 A. Najmniejszy w tej grupie jest wariant MB240, który spokojnie używać możesz przy spawaniu w granicach 300 A.

Wybierając uchwyt spawalniczy do swojego migomatu musisz też wziąć pod uwagę podany przez producenta cykl pracy, który określa możliwość pracy danym elementem w określonym przedziale czasowym przy ustalonych parametrach spawania.

Uchwyt spawalniczy MMA

Uchwyty spawalnicze do spawarek MMA to nieskomplikowane konstrukcje, odpowiadające swoją budową ogólnej prostocie spawania tą metodą. Ich główną funkcją jest utrzymanie w stabilnej pozycji elektrody otulonej, stąd takie elementy można niekiedy znaleźć również pod określeniem „uchwyty elektrodowe”.

Dobrej jakości uchwyt MMA powinien być prawidłowo izolowany, co chroni spawacza przed ryzykiem porażenia prądem. Ponieważ z metody MMA korzysta się w wielu sytuacjach i pozwala ona na wykonywanie spawów w różnych pozycjach, także sam uchwyt spawalniczy powinien charakteryzować się elastycznością i możliwością użycia go nawet w miejscach trudno dostępnych. Wybierając uchwyt elektrodowy koniecznie zwróć uwagę na podany przez producenta zakres średnicy zaciskanych elektrod.

Uchwyt spawalniczy do TIGa

Nasz przegląd dotyczący wyboru uchwytów spawalniczych zamykają modele dostosowane do spawarek TIG. Budowa takiego uchwytu prezentuje się w następujący sposób:

rękojeść z układem sterowniczym i palnikiem, który może być zakończony przegubem kulowym czy palnikiem obrotowym (sam palnik może być przy tym zwykły, to jest sztywny lub też posiadać odpowiednie oznaczenie Flex, gdy jest elementem giętkim),
system przewodów (w tym odpowiedzialnych za sterowanie, jak i chłodzenie uchwytu),
elementy osłonowe przewodów,
przyłącza uchwytu spawalniczego TIG.

Metoda TIG to forma precyzyjnego opracowania metalu, przy której często podkreślamy, jak ważne są umiejętności i doświadczenie stosującego ją spawacza. Równie ważne jest również dobrej klasy wyposażenie – w tym właśnie dostosowanie uchwytu tak do indywidualnych preferencji użytkownika, jak i specyfiki wykonywanej przez niego pracy.

Podobnie, jak w przypadku migomatów, także tutaj można mieć do czynienia z konstrukcjami chłodzonymi cieczą lub gazem. I jest to jedno z głównych kryteriów, jakim należy kierować się podczas zakupu. Obowiązuje tutaj również podobna zasada względem doboru. Do prac spawalniczych realizowanych przy prądzie wynoszącym do 200 A możesz wykorzystać uchwyt chłodzony gazem. Intensywniejsze działania, przekraczające podane parametry, będą już wymagały wariantu z systemem obiegu cieczy.

Typy uchwytów do TIGa określane są według klasyfikacji liczbowej:

SR9, SR17, SR26 – chłodzone za pomocą gazu osłonowego, ze względu na używanie ich z prądem maksymalnie do 200 A zalecane są do spawania mniejszych i cieńszych elementów,
SR12, SR18 i SR20 – z chłodzeniem cieczą, co sprawia, że znajdują zastosowanie w bardziej wymagających pracach i najczęściej używane są w typowo przemysłowym spawaniu.

Podsumowanie

Na rynku znajduje się wiele uchwytów spawalniczych oferowanych przez mniej i bardziej znane w branży marki. Wybór odpowiedniego elementu jest niezwykle istotny – zarówno jeśli bierzesz pod uwagę jego sprawność, jak i własną wygodę użytkowania. Cena nie powinna być dla Ciebie nigdy najważniejszym kryterium – jeżeli wykonujesz prace spawalnicze często, a może wręcz zawodowo, uchwyt stanowić będzie dla Ciebie „przedłużenie” ręki. Jego budowa powinna zapewniać Ci stabilne utrzymanie go w stałej pozycji oraz możliwość manewrowania zgodnie z potrzebami. Wygodna rękojeść to priorytet!

Uchwyt spawalniczy jest tym rodzajem wyposażenia, które może posłużyć Ci bardzo długo. Ważne jest jednak skupienie się na takim modelu, który został solidnie wykonany. W spawaniu, jak sam wiesz, nie ma miejsca na usterki. Dlatego też przewody prowadzące do uchwytów muszą być wystarczająco długie i elastyczne, odporne na ewentualne zaginanie i czynniki zewnętrzne, jakie mogą występować na Twoim stanowisku pracy.

Zapraszamy również do zapoznania się z akcesoriami do uchwytów spawalniczych i z ofertą skrzynek narzędziowych